Płaskostopie podłużne to jedno z najczęściej występujących schorzeń ortopedycznych związanych z deformacjami stóp. Stan ten charakteryzuje się obniżeniem łuku przyśrodkowego stopy, co prowadzi do bezpośredniego kontaktu niemal całej powierzchni podeszwy z podłożem. W wielu przypadkach płaskostopie podłużne nie wywołuje poważnych dolegliwości bólowych, ale u niektórych pacjentów może znacząco wpływać na komfort życia, powodując bóle stóp, kolan, a nawet kręgosłupa.
Rodzaje płaskostopia
Wyróżnia się dwa główne rodzaje płaskostopia: podłużne i poprzeczne. Płaskostopie podłużne dotyczy obniżenia łuku przyśrodkowego, podczas gdy płaskostopie poprzeczne związane jest z poszerzeniem przedniej części stopy i przeciążeniem głów V kości śródstopia. Oba typy mogą występować jednocześnie, prowadząc do zaawansowanych deformacji i problemów z poruszaniem się.
Przyczyny płaskostopia podłużnego
Przyczyny płaskostopia podłużnego są złożone i mogą wynikać z czynników wrodzonych lub nabytych. Kluczowe przyczyny obejmują:
Niewydolność aparatu więzadłowo-mięśniowego – osłabienie mięśni i więzadeł stopy prowadzi do trudności w utrzymaniu naturalnego łuku stopy.
Dźwiganie ciężarów – regularne noszenie dużych obciążeń może nadmiernie obciążać więzadła stawowe stopy.
Przebyte złamania i urazy – urazy w obrębie stopy lub stawu skokowo-goleniowego mogą wpłynąć na jej biomechanikę.
Noszenie niewłaściwego obuwia – częste noszenie wysokich obcasów, obuwia bez odpowiedniego podparcia łuku lub źle dobranych wkładek ortopedycznych sprzyja deformacji stopy.
Czynniki genetyczne: Wada często występuje obustronnie i może być dziedziczna.
Objawy płaskostopia podłużnego
Objawy płaskostopia podłużnego mogą być różnorodne i obejmują zarówno symptomy miejscowe, jak i wpływ na inne części ciała. Typowe objawy to:
Ból stóp i koślawość pięty – płaskostopie podłużne często prowadzi do bólu w obrębie stopy, szczególnie podczas długotrwałego chodzenia czy stania.
Dolegliwości bólowe w kolanach i kręgosłupie – zmiana biomechaniki stopy wpływa na obciążenie stawów kolanowych i odcinka lędźwiowego.
Obrzęk i zmęczenie stóp: Stopy pacjenta mogą być opuchnięte, zwłaszcza po intensywnej aktywności fizycznej.
Zmiana kształtu stopy: W zaawansowanych przypadkach można zauważyć wyraźne spłaszczenie części stopy i poszerzenie jej przedniej części.
Diagnostyka płaskostopia podłużnego
Rozpoznanie płaskostopia wymaga szczegółowego badania klinicznego oraz obrazowego. Lekarz ocenia stopę pacjenta w pozycji stojącej oraz podczas ruchu. W niektórych przypadkach konieczne jest wykonanie:
RTG stopy – aby ocenić strukturę kostną i koślawość pięty.
Rezonansu magnetycznego – w celu analizy stanu więzadeł stawowych stopy oraz mięśni.
Badania podoskopowego – do oceny nacisku na podłoże.
Leczenie płaskostopia podłużnego
Leczenie płaskostopia podłużnego polega na indywidualnym dostosowaniu terapii do stopnia zaawansowania deformacji oraz objawów. Można wyróżnić dwa główne podejścia: leczenie zachowawcze i operacyjne.
Leczenie zachowawcze
Stosowanie wkładek ortopedycznych – dobrze dobrana wkładka może poprawić biomechanikę stopy, zmniejszając dolegliwości bólowe.
Odpowiednie ćwiczenia – ćwiczenia wzmacniające łuk przyśrodkowy, takie jak rozciąganie taśmy ręką, powolne wspinanie na palce czy ćwiczenia w lekkim rozkroku.
Unikanie obciążania stóp – zredukowanie dźwigania ciężarów oraz noszenia niewłaściwego obuwia.
Fizjoterapia: Terapia manualna oraz ćwiczenia ukierunkowane na poprawę funkcji więzadeł stawowych stopy.
Leczenie operacyjne
W przypadku dorosłych osób z zaawansowanymi deformacjami oraz brakiem poprawy po leczeniu zachowawczym stosuje się leczenie operacyjne. Zabieg polega na korekcji ustawienia kości śródstopia, wzmocnieniu więzadeł i przywróceniu prawidłowej biomechaniki.
Profilaktyka i codzienne działania
Aby zapobiec rozwojowi płaskostopia podłużnego, należy pamiętać o kilku kluczowych zasadach:
Noszenie obuwia z odpowiednim podparciem łuku przyśrodkowego.
Regularne wykonywanie ćwiczeń wzmacniających stopę.
Unikanie długotrwałego noszenia wysokich obcasów.
Kontrola masy ciała, aby zminimalizować nadmierny ciężar ciała wywierający nacisk na stopy.
Płaskostopie podłużne jest powszechną wadą stóp, która może powodować różnorodne dolegliwości bólowe i komplikacje w obrębie stopy, stawów kolanowych oraz kręgosłupa. Wczesne rozpoznanie płaskostopia oraz zastosowanie odpowiedniego leczenia, takiego jak wkładki ortopedyczne czy odpowiednie ćwiczenia, mogą skutecznie zapobiec pogorszeniu stanu. W przypadku odczuwania bólu stóp lub innych objawów warto jak najszybciej umówić się na wizytę u specjalisty. Pamiętaj, że odpowiednia profilaktyka i dbałość o zdrowie stóp to inwestycja w komfort i sprawność na lata.